Studentenprotest

[[Bestand:Studentenprotest1969.jpg|thumb|center|700px|'''Titel:''' Bezetting curatorenkamer  '''Jaar:''' ca.1969 '''Auteur/Bron:''' [[Archief TU/e]] ]]

[[Bestand:Flashback 7 studentenprotest.jpg|thumb|center|700px|'''Titel:''' Actievoerders van Groep één overhandigen kritisch Sinterklaasgedicht aan Jo van Ham en Harry Roumen  '''Jaar:''' 2011 '''Auteur/Bron:''' [[Monique van de Ven]] ]]

De Eindhovense studentenverenigingen hadden het voor elkaar gekregen dat een gezamenlijke mensa en een Algemene Ontmoetingsruimte (AOR) werden ondergebracht in het pand van het Eindhovens Studenten Corps aan de Parklaan, waarin ook de corpssociëteit Ilium gevestigd was. Op 14 april 1964 legde een brand dit pand, dat nog maar drie maanden daarvóór door DAF-president dr. H.J. (‘Meneer Hub’) van Doorne was geopend, in de as. Volgens prof.dr.ir. J.H. Blom, destijds president van de Senaat van het ESC, was er iets mis met de oliegestookte kachels. Bizar detail: alleen de schouw met schoorsteenmantel stond nog fier overeind. Deze brand leidde indirect tot de eerste studentendemonstratie aan de THE. De studentenverenigingen ESC, [[Demos]] en de ''Societas Studiosorum Reformatorum Eindhoviensis [[(SSRE)]] wilden namelijk na de brand opnieuw een gezamenlijke ruimte betrekken, waar ook ‘nihilisten’ (niet-verenigingsgebonden studenten) gebruik van konden maken. Maar het College van Curatoren onder voorzitterschap van ir. H.B.J. Witte had zijn eigen plannen. Een gezamenlijke mensa en AOR wilde men wel steunen, maar in zo’n gebouw zou geen plaats worden ingeruimd voor de sociëteiten van de verenigingen. De studenten namen deze ongemotiveerde stellingname niet en beraamden een protestplan. Besloten werd om de diesviering op 28 april te boycotten en die middag een grote demonstratie te houden. De actie werd tot in de puntjes voorbereid: er verscheen een compleet draaiboek. De Senaat van het ESC, in jacquet en met hoge hoed, liet zich in een calèche naar het Hoofdgebouw vervoeren. Daarachter trok een grote groep studenten vervolgens in de regen in processie rond het Hoofdgebouw. “Het verhaal gaat dat rector magnificus prof.dr. [[Posthumus K. | K. Posthumus]], die gestopt was met roken, op dat moment acuut weer aan de sigaret ging”, herinnert Blom zich. De actie had onmiddellijk succes. Direct na de diesviering riep Witte de pers bijeen en liet weten dat de curatoren hun bezwaren tegen een groot, gezamenlijk gebouw lieten varen. Op 8 mei werd met het uitgeven van een gezamenlijk persbericht door studenten en bestuurders de strijdbijl definitief begraven. Het concrete resultaat van de protestactie was de betonnen Bunker die een paar jaar later aan de John F. Kennedylaan zou verrijzen.  

De ESM had een ingewikkelde structuur die in de verte deed denken aan een parlement. De president werd uit de geledingen gekozen en vertegenwoordigde Eindhoven in de landelijke studentenraad. In 1968 groeide in Europa de studentenonrust. Linkse studenten in Parijs en Berlijn gingen de barricaden op en eisten niet alleen inspraak maar wilden ook de verbeelding aan de macht. De scheidende president van de ESM, M. Heilbron, ging in een speech in op de overal in Europa ontbrande ''studentenrelletjes. ''In Eindhoven zullen deze wel niet uitbreken, zo meende hij. Zijn opvolger, P. (Pieter) Donders, vertegenwoordiger van de Centrumpartij (geen verband met de latere politieke beweging van drs. H. Janmaat) geeft in het Hogeschoolblad zijn visie op de politieke gezindheid van de THE-studenten. Is de Eindhovense student links of rechts? “Voor zover men een mening heeft, schat ik dat ongeveer driekwart niet pro-links is. Dat wil natuurlijk nog niet zeggen dat men rechts is.” De studentenrellen in Frankrijk en West-Duitsland verklaart hij uit onvrede van studenten met maatschappij en universiteit. Geweld bij protesten keurt hij af. Hij hoopt dat de Eindhovense studenten meer belangstelling gaan krijgen voor maatschappelijke problemen. Donders’ uitspraken over het progressieve gehalte van zijn medestudenten werden hem niet in dank afgenomen. ”Jarenlang stond er op de buitenmuur van de oude AOR in de Dommelstraat ‘Dondersop’ gekalkt, in letters van een halve meter hoog”, herinnert Donders zich in 2005. “Ik denk dat ik nu wat linkser ben dan in die tijd.” Donders was als bestuurslid van [[Morus S.Th. | Sanctus Thomas Morus]] terecht gekomen bij de Centrumpartij en zo gekozen als voorzitter van de ESM. Hij hield het echter na enige tijd voor gezien, maar niet dan nadat hij als vertegenwoordiger in de landelijke studentenraad met zijn Eindhovense stem de doorslag had gegeven bij het wegstemmen van de latere hoogleraar en LPF-politicus E.J. Bomhoff, als beoogd voorzitter van deze raad. Donders, die in 1964 met de studie werktuigbouwkunde begon en hoorde bij de eerste lichting studenten die overstapte naar technische bedrijfskunde, is na een loopbaan binnen Philips en VNU anno 2006 eigenaar/directeur van METAFAS in Asten, een producent van frontpanelen voor elektronicabouwers.  

[[Bestand:Lemma 204 Foto 1.jpg|thumb|left|400px|'''Titel:''' Studenten bezeten de curatorenkamenr '''Jaar:''' 23 oktober 1969 '''Foto:''' [[Archief TUE]] ]]

Op 23 oktober 1969 drong een aantal studenten de kamer binnen waar op dat moment de curatoren van de THE met de rector magnificus vergaderden. De studenten wilden dat dergelijke vergaderingen openbaar zouden worden. Rector magnificus Van Trier was het daar niet mee eens. President-curator Witte ontstak in woede en wilde de politie bellen, maar kon, volgens betrouwbare bronnen, in alle opwinding het juiste telefoonnummer niet vinden. De studenten weigerden de ruimte te verlaten en gingen later demonstratief voor (of achter) de auto’s van de bestuurders zitten, zodat deze het terrein niet konden verlaten. Een van de curatoren slaagde er in om met zijn auto het terrein te verlaten door zijn motor een tijdje stationair te laten draaien en de studenten die achter zijn auto zaten zodoende uit te roken. De bezetting eindigde niet bepaald vredig: ‘Een groep studenten die het met de bezetting niet eens was, heeft tenslotte de curatorenkamer vrij hardhandig ontruimd”, meldt ''TH Berichten.''  

In 1987 vat prof.ir. [[Heetman A. | A. Heetman]] de veranderde positie van studenten kernachtig samen in een toespraak tot eerstejaarsstudenten elektrotechniek: “De strijd tussen studenten en docenten om de macht is voorbij. Die hoort thuis op de middelbare school. U wordt hier als gelijke behandeld.” In de jaren tachtig lijken veel van de studentenacties een uiting van het principe ''think global, act local''. Er wordt aan de TU/e weliswaar soms een lokaal gebouw of een loopbrug bezet, maar het doel is meestal het verheffen van een proteststem tegen de onderwijsminister van dienst. Langzaam maar zeker is de cirkel rond, wanneer studente Marjan Olijdam van de faculteit Bouwkunde in september 1996 bij de opening van het academisch jaar in het officiële programma wordt opgenomen en spreektijd krijgt. Uit protest tegen de hervormingsplannen van de minister van Onderwijs, dr.ir. J.M.M. Ritzen, leest ze een modern sprookje voor. Ritzen wil de universiteit volgens haar hervormen tot koekjesfabriek. ‘Maar de student is noch een product nog een consument: hij is een participant.’

[[Bestand:Lemma 204 Foto 4.jpg|thumb|left|300px|'''Titel:''' Bezetting bestuursgebouw  '''Jaar:''' 29 april 1993 '''Foto:''' [[Archief TUE]] ]]