Quay J.E. de

In 1939 wordt hij als reserve-officier gemobiliseerd en krijgt hij, volgens historicus dr. G. Puchinger, een speciale opdracht mee: “De gemeenschapsgeest onder het gemobiliseerde leger aan te kweken.” De Duitse inval in mei 1940 zal van die gemeenschapzin en van het leger zelf weinig overlaten. De Quay is op dat moment al als regeringscommissaris van de Arbeid aangesteld. Aan het begin van de bezetting vraagt de commissaris van de Koningin in Groningen, dr. J. Linthorst Homan, hem om samen met mr. L. Einthoven mee te werken aan de oprichting van de Nederlandse Unie. Het driemanschap publiceert in juli 1940 een manifest waarin opgeroepen wordt om het oude zuilendenken te doorbreken en in die moeilijke tijden naar saamhorigheid te streven. De Unie wil een tegenwicht bieden aan de Nationaal Socialistische Beweging en krijgt in recordtijd honderdduizenden leden. De drie leiders worden het niet eens over de mate waarin met de Duitsers moet worden samengewerkt. Eind 1941 maakt de bezetter een einde aan de Unie en een jaar later wordt het trio als gijzelaar geïnterneerd. Aan de Nederlandse Unie blijft na de oorlog een luchtje hangen. Ook al wordt zijn naam na de bevrijding door een onderzoekscommissie gezuiverd, De Quay zal na de publicatie van ''Het koninkrijk der Nederlanden ''in de Tweede Wereldoorlog van dr. L. de Jong opnieuw herinnerd worden aan deze omstreden periode uit zijn leven. De familie van emeritus TU/e-hoogleraar prof.dr. P.A.J.M. Steenkamp > krijgt De Quay in de oorlogsjaren enige tijd als onderduiker in huis. Steenkamp herinnert zich dat De Quay hem vertelde na de oorlog een nieuwe katholieke partij te willen oprichten. De jonge Piet, later zelf oprichter van de fusiepartij het Christen-Democratisch Appèl, liet De Quay volgens eigen zeggen blijken dat hij dat geen goed idee vond.