Stambomen

Nederland kende aan het eind van de negentiende eeuw een natuurwetenschappelijke bloeiperiode. Zeven onderzoekers werden onderscheiden met de Nobelprijs voor hun vakgebied, onder wie de vier fysici J.D. van der Waals (Amsterdam) , H.A. Lorentz (Leiden) , P. Zeeman (Amsterdam) en H. Kamerlingh Onnes (Leiden). Zij lieten hun sporen na in de Nederlandse onderzoekswereld, ook via hun promovendi. En sommige van die sporen leiden naar Eindhoven. Nemen we bijvoorbeeld Lorentz. Een van zijn promovendi was L.S. Ornstein. Ornstein werd hoogleraar in Utrecht en trad in 1924 op als promotor van H.B. Dorgelo >, de latere eerste rector magnificus van de THE. “Met hartgrondige dankbaarheid denk ik terug aan alles wat gij mij hebt willen zijn gedurende den tijd, dat ik uw assistent was en aan de voortdurende steun en bezieling bij de bewerking van dit proefschrift ondervonden. Gij bezit het geheim om u heen te scheppen een sfeer van vriendschap, waarin gewerkt wordt uit liefde voor de arbeid en voor de wetenschap”, schrijft Dorgelo in zijn proefschrift over zijn promotor. Op zijn beurt heeft Dorgelo in Eindhoven slechts één promotie begeleid, die van ir. K. Reinsma in 1960. De zoon van L.S. Ornstein, dr. [[Ornstein L.Th.M. | L.Th.M. Ornstein]], werd overigens in 1987 aan de TU/e aangesteld als bijzonder hoogleraar in het plasma-onderzoek. Een tweede voorbeeld: Kamerlingh Onnes. In 1905 was W.J. de Haas assistent in zijn laboratorium in Leiden. De Haas (die trouwde met een dochter van Lorentz) wordt later hoogleraar in Delft, in Groningen en tenslotte in Leiden. In 1940 promoveert P. van der Leeden bij De Haas op een proefschrift ''Geleiding van warmte en elektriciteit door metalen''. Van der Leeden behoort tot de groep van hoogleraren die na een aanstelling in Bandung tot hoogleraar aan de THE worden benoemd. In 1970 treedt hij op als promotor van ir. [[Jonge W.J.M. de | W.J.M. de Jonge]], die later zelf een aanstelling tot hoogleraar aan de THE zal krijgen. De derde stamboomlijn begint bij Zeeman. In 1923 studeert C. Zwikker af bij deze Nobelprijslaureaat. Volgens dr.ir. F.A.P. Blom, voormalig opleidingsdirecteur van de faculteit Technische Natuurkunde, wilde Zwikker vervolgens ook bij Zeeman promoveren. “Maar hij zag dat alle kandidaten daar zo’n zeven jaar over deden. Het verhaal gaat dat er twee uitzonderingen waren: beiden waren dat promovendi die met dochters van Zeeman getrouwd waren. Zwikker zocht een baan in het Philips Natuurkundig Laboratorium bij dr. [[Holst G. | Gilles Holst, waar hij belangrijk onderzoek deed aan wolfraam. Na een paar jaar ging hij op bezoek bij Zeeman. Toen Zwikker hem vertelde over zijn wolfraamonderzoek, zei Zeeman: ‘Schrijf dat op, daar kun je op promoveren’. En in plaats van zeven jaar was hij in twee jaar klaar.” Zwikker werkte daarna bij het Luchten Ruimtevaart Laboratorium en was directeur van Philips Licht, tot hij als hoogleraar aan de THE benoemd werd. Blom was in 1970 de laatste promovendus van Zwikker.