Computers

De historie van de digitale rekenmachine is er een van groei in grote stappen, voortschrijdende miniaturisatie en uitbreiding van capaciteit. De ontwikkeling van de computer is altijd gepaard gegaan met horizonverruimende toekomstvisies over toepassingen. Dat was aan de THE niet anders. Zo voorspelt prof.dr.ir. [[J.L.H. Jonker]]van de afdeling Elektrotechniek in zijn diesrede 1960 dat de elektronische rekenmachine onze ''slavin ''zal blijven, op voorwaarde dat we haar op de juiste wijze weten te instrueren. Jonker legt uit dat de microminiaturisering van het gehele digitale systeem voor de deur staat en dat onderdelen in massafabricage vervaardigd zullen worden. Aan welke toepassingen moeten we volgens Jonker denken? Het invullen van belastingbiljetten, spraakherkenning, vertaalmachines (de Russen zouden er al een bezitten!), en het boeken van vliegreizen. De eerste stap voor die laatstgenoemde toepassing was op dat moment in Amerika overigens al gerealiseerd door Philips Telecommunicatie. Onder aanvoering van de bedenker, ir. [[Heetman A. | A. Heetman]], ontwikkelde Philips in de jaren vijftig ’s werelds eerste geschakelde datanetwerk voor de luchtvaartmaatschappij United Airlines. In 1961 kwam Heetman als hoogleraar naar Eindhoven.  

[[Bestand:Lemma communisten Foto 1.jpg|thumb|left|300px|'''Titel:''' Prof.dr. E.W. Dijkstra  '''Jaar:''' ca. 1980 '''Auteur/Bron:''' [[Archief TU/e]] ]]

Heetman was overigens tegen de aanschaf van de Electrologica X8 (kortweg EL-X8) en kreeg later binnen de afdeling Elektrotechniek zelf de beschikking over de eerste geïntegreerde rekenmachine van IBM, de 360/30. “Die kwam in een aparte zaal met airconditioning op de tiende verdieping van het gebouw E-Hoog te staan. Ik had tot ergernis van de Bouwtechnische Dienst voor een appel en een ei de airconditioning uitbesteed. De kosten voor het op temperatuur houden van de ruimte waar de EL-X8 van Wiskunde stond, bedroegen al snel een miljoen gulden. Om die rekenmachine heen hebben ze in het Hoofdgebouw een aparte gang moeten bouwen. Curator Witte had er lucht van gekregen dat mijn kosten veel lager waren. Ik legde hem uit dat ik een simpele aanpak had gevolgd. De computer stond aan de koelere westkant van E-Hoog. Daar werd het in de zomer pas heet rond vier uur.” De computer van Elektrotechniek werd ingezet voor onderzoeksdoeleinden, maar werd ook gebruikt voor de Bibliotheek en voor administratieve taken van de Dienst Financiën en Administratie. Na enkele jaren komen bezoekers uit de hele wereld naar Eindhoven om te kijken naar de EL-X8 die dankzij de betrouwbare en compacte in Algol geschreven programma’s van Dijkstra en zijn groep optimaal functioneert. Multiprogrammering zorgde voor snelheid in het ''runnen ''van de programma’s. De gebruikers konden snel over de resultaten beschikken. Volgens prof.ir. P.Tas, die in 1986 de geschiedenis van de informatica in Nederland in kaart bracht, deed Dijkstra “heel moeilijk en heel belangrijk werk” op het gebied van operating systems en programmeertalen. Maar hij hield zich niet bezig met de vraag wat automatisering voor een organisatie betekende. Het ging Dijkstra er volgens emeritus hoogleraar prof.dr.ir. F. Schurer “vooral om bewijsbaar correcte programma’s te schrijven en, in het verlengde daarvan, op een integere wijze informatica te beoefenen en als wetenschappelijke discipline aanvaard te krijgen.”  

Eind jaren zestig ziet de THE in dat de rol van computers op vele vlakken steeds belangrijker zal gaan worden en gaat een commissie nadenken over de opvolging van de EL-X8. Voor tien miljoen gulden koopt de THE uiteindelijk in 1972 een [[Burroughs]] 6700 computer. Het Rekencentrum werkt dan ook al met een Philips P9200 time sharing systeem. Dat bestaat uit vijfentwintig terminals, die door middel van een telefoonlijn contact met de centrale computer kunnen maken, een terminalprocessor die het contact regelt, een centrale processor met een kerngeheugen en een achtergrondgeheugen bestaande uit twee disc-units. Op het systeem zijn ook nog een regeldrukker, een bandponser, een bandlezer en een operateur schrijfmachine aangesloten. Wie kan de computer gebruiken? ‘In principe is dat iedereen die niet te grote problemen met behulp van rekentuig wil oplossen.’ De THE stelt een van de terminals ter beschikking aan het Sint Joris College in Eindhoven. De wet van Moore doet echter zijn invloed gelden. Drie jaar later al stelt prof.dr.ir. [[J.D. Janssen]] (voorzitter van de Commissie Rekenbeleid) de Burroughs B 7700 in werking. Deze machine beschikt over twee processoren, 512 K woordgeheugen en 2 IO-modules. Daarnaast hebben de afdelingen zelf ‘voor kapitalen’ aan minicomputers aangeschaft. Zo’n 7.8 miljoen gulden verwisselen van eigenaar wanneer op 6 augustus 1984 weer een nieuwe Burroughs (de 7900) in gebruik wordt genomen. Rond deze tijd wordt Algol afgezworen, de programmeertaal die de THE tegen de stroom in heeft gekoesterd. Ook als was Algol wetenschappelijk gezien de beste keus, de THE kwam steeds meer alleen te staan omdat Fortran en Pascal terrein wonnen.