Redes

Een hoogleraar steekt, liefst vrij kort na zijn aanstelling, een openbaar verhaal af waarin hij de krijtlijnen rond zijn vakgebied trekt. Een intreerede schetst de stand van zaken in een (deel)discipline, vaak ook de bijdragen daaraan van de pas benoemde hoogleraar, vermeldt interessante openstaande problemen en geeft aan wat de plannen zijn voor de leerstoel. De redenaar kan ook wijzen op maatschappelijk relevante toepassingen. Het gehoor bestaat in de regel uit de rector magnificus, overige leden van het College van Bestuur, de secretaris van de Universiteit, een delegatie van decanen van faculteiten, collegahoogleraren, leden van de wetenschappelijke staf van de eigen faculteit, studenten, externe gasten en (niet onbelangrijk!) familie en vrienden van de spreker. Het is tenslotte een hoogtijdag in het leven van een wetenschapper. Volgens het overzicht van de redes sinds 1956, samengesteld door de Bibliotheek, was de primeur op 20 oktober 1957 voor prof.dr.ir. W. van Loon. Zijn ‘rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van gewoon hoogleraar’ in de afdeling der Scheikundige Technologie, ging (niet verwonderlijk) over ‘Onderzoek en chemische industrie.’ Sinds 1989 wordt die lange genre-aanduiding vervangen door ‘intreerede.’ De eerste die deze korte term gebruikte was prof. dr. [[Voigt M.J.A. de | M.J.A. de Voigt]] van de faculteit Technische Natuurkunde. Waarom gebruikt de TU/e overigens niet het aan andere universiteiten gebruikelijke woord ''inaugurale ''of ''inaugurele ''rede? Dat is niet meer na te gaan. Inaugureren duidt op inwijden en misschien klinkt dat wat te zweverig. Het Latijnse woord ''augur ''betekent immers oorspronkelijk vogelwichelaar, een ingewijde die in staat is uit natuurverschijnselen een betekenis af te te leiden die belangwekkende beslissingen moet ondersteunen. De enige (deeltijd)hoogleraar die in 1998 haar verhaal als ''‘inaugurele rede’ ''betitelt, is stedenbouwkundige prof. [[Bakker H.E. | H.E. (Riek) Bakker]] van de faculteit Bouwkunde. De gekozen term was wellicht te omineus, want vier jaar later nam ze al afscheid van de Universiteit. Het eerste afscheidscollege aan de Hogeschool staat op naam van prof.[[Aninga J.B. | J.B. Aninga]], die op 1 juli 1966 met ''emeritaat ''ging. Met deze ook uit het Latijn afkomstige term wordt de staat omschreven van een geestelijke of hoogleraar die zijn ambt wegens het bereiken van de leeftijdsgrens heeft neergelegd. <nowiki>* </nowiki>De meeste redes vanaf 1956 zijn full text te vinden op een site van de Universiteitsbibliotheek. De lijst bevat ook een aantal gedrukte toespraken die weliswaar aan de TU/e zijn gehouden, maar niet vallen in de hierboven beschreven categorieën. http://library.tue.nl/catalog/TUEPublication.cs p?Language=eng&Type=Orations&Sort=Author