Brontekst bekijken van Varga M.

Ir. M. (Morena) Varga (*1974) is wiskundige, concertpianiste en volgde een opleiding tot actuaris. Ze studeerde in 2000 aan het Tilburgs conservatorium af als uitvoerend musicus en een jaar later als ingenieur aan de TU/e. In 2002 behaalde ze haar onderwijsbevoegdheid aan de Technische Universitaire Lerarenopleiding (TULO). Als solist treedt ze regelmatig op met het Brabants Orkest.

=== Combinatie van studies ===
----

‘Onze wiskundelerares kan heel goed lesgeven, zelfs ik snapte alles wat ze me heeft uitgelegd! Ze is heel erg enthousiast, en kan ''hééééél ''erg goed piano spelen!’ Dat schreef een leerling van Morena Varga als zijn motivering om haar in 2004 te nomineren als docent van het jaar. Varga studeerde technische wiskunde aan de TU/e en piano aan het Tilburgs conservatorium. Ze geeft een paar concerten per jaar en heeft het lesgeven inmiddels gelaten voor wat het is. Varga komt uit een muzikale familie. Haar ouders waren violist in het Brabants Orkest en verhuisden met het oorspronkelijk in ’s-Hertogenbosch gevestigde orkest mee naar Eindhoven. “Bij de opening van het Auditorium van de THE in 1966 hebben ze in het orkest meegespeeld”, vertelt ze. “De rest van mijn familie is ook beroepsmusicus. Het was daarom raar dat ik wiskunde erbij wilde doen. Ik wilde zoveel worden, dat twee studies zelfs nog een compromis was.” Varga heeft de combinatie van wiskunde en conservatorium goed kunnen bolwerken. “Ik heb er de tijd voor genomen. De vakken van het conservatorium volgde ik in de avondopleiding, en tussen de wiskundecolleges door kon ik piano studeren. De studie technische wiskunde viel niet mee. Op de middelbare school was ik er altijd goed in geweest, maar aan de TU/e moest ik ineens fundamenteel nadenken over het vak. De theoretische vakken zijn me steeds meer gaan interesseren, al vond ik ze moeilijk. Ik werd daarbij geïnspireerd door mijn vriend, een echte theoreticus.” Optreden deed ze al tijdens haar studietijd. “Op het open podium van Studium Generale, maar ook in het Muziekcentrum Frits Philips. Ik heb toen in ''Cursor ''gestaan om studenten naar een Mozartconcert te lokken. Bij het veertigjarig jubileum van de TU/e heb ik met een medestudent een bizar stuk gespeeld voor twee piano’s, slagwerk en dans. Dat gebeurde op drie plekken tegelijk in Europa. Die waren verbonden met elkaar verbonden via allerlei communicatiemiddelen. En ik heb in de jury gezeten van een pianoconcours aan de TU/e.” Varga heeft goede herinneringen aan medewerkers van de Universiteit en aan (bijvoorbeeld) een studiereis naar Zuid-Afrika. “Dat was superleuk. Prof. Henk van Tilborg begeleidde die reis. We zien elkaar nog steeds met dat groepje. En mijn afstudeerdocent, dr. Bram van Asch, was altijd een aardige en inspirerende man.” 

=== ‘Zuiver’ vak ===
----

Haar studie technische wiskunde was vanaf het begin gericht op lesgeven. Zo heeft ze tijdens de studie zelf lesmateriaal geschreven. Uiteindelijk heeft ze twee jaar voor de klas gestaan op het Lorentz Casimir Lyceum in Eindhoven en een half jaar op een school in Breukelen. Maar het niveau van wiskunde op de middelbare school viel haar enorm tegen. “Het vak heeft zijn kern verloren, het is helemaal verarmd. Ik heb een heel andere visie op onderwijs. Wiskunde is helemaal niet saai voor leerlingen, maar juist interessant en goed te begrijpen. Het mooie aan wiskunde is dat het een heel ‘zuiver’ vak is. Je kunt de leerlingen laten zien dat alles een gevolg is van regels en afspraken. Maar dan moet je wel bij het begin beginnen. Definities geven van een vierkant bijvoorbeeld, in plaats van een afbeelding ervan in een lesboek met het onderschrift ‘dit is een vierkant.’ Anders kunnen leerlingen de vraag nooit beantwoorden of elk vierkant een rechthoek is.” Het lesgeven werd voor Varga zo frustrerend dat ze er de brui aan heeft gegeven. “Jammer, want het ging op zich heel goed. De kinderen waren heel enthousiast over mij. Nog steeds mailen ze af en toe, heel lief. Maar ik wilde eerst zien wat er nog meer mogelijk is met wiskunde. Zo kwam ik terecht op de site van het Actuarieel Instituut, dat opleidingen biedt tot actuaris, ofwel verzekeringswiskundige. Ik heb voor de lol een tentamen op internet gedaan, erg leuk was dat”, vertelt ze enthousiast. “Zo ben ik in 2004 aan een deeltijdopleiding van vijf jaar begonnen. Overdag werk ik bij Watson Wyatt Brans & Co, die mijn studie bekostigt. De opleiding ondersteunt wat ik ''on the job ''leer. En het is frappant dat ik toepassingen van wiskunde nu zo leuk vind. Die vakken had ik op de TU/e juist vermeden. Als ik de Universiteit zou mogen overdoen, had ik het anders gedaan. Ik zou er vanaf het begin nog meer uit hebben willen halen. Toch heb ik veel aan de TU/e gehad. Een bepaalde manier van analytisch denken, hoe ''cliché ''dat ook klinkt. Tijdens discussies merk ik dat ik argumenten logisch op een rijtje kan zetten. Op veel momenten heb je er iets aan.” 

=== Een heel orkest ===
----

[[Bestand:Lemma Varga Foto 1.jpg|thumb|left|400px|'''Titel:''' Morena Varga '''Jaar:''' 2009 '''Foto:''' [[Bart van Overbeeke]] ]]

Naast de wiskunde is het nog steeds de muziek die Varga bezighoudt. Na het conservatorium heeft ze een trio gevormd met een leerling van violiste Emmy Verheij en een celliste. “We hebben veel optredens met kamermuziek gedaan. Ik heb ook soloconcerten gegeven, maar dat was moeilijk vol te houden naast het werk. Dagenlang studeren zat er niet in, met alles wat ik wilde doen. Als ik een concert doe, wil ik het goed doen.” Een muziekstuk is niet zomaar een verzameling noten, volgens Varga. “Er zit een hele constructie achter, met veel diepte. Als je een sonate van Beethoven speelt, ben je als het ware een heel orkest. Je moet paukenist en solo-hoboïst tegelijk zijn. Er zijn maar een paar pianisten die dat kunnen, waaronder mijn leraar. Als je ze hoort spelen, hoor je duizend nieuwe dingen, het is nooit oppervlakkig. Ik wil een paar stukken op die manier onder de knie krijgen, in plaats van alleen maar mooi spelen. Ik vind het studeren niet altijd even leuk. Dat komt ook omdat het vaak in de avonduren na mijn werk moet gebeuren.” Om die reden heeft Varga geen volle agenda met optredens. “Ik heb in 2005 naast wat andere concerten vier pianoconcerten van Mozart gedaan. Dat is genoeg, het gaat niet om kwantiteit. Laatst belde een impressariaat op, of ik alle études van Chopin wilde spelen. Ze weten niet wat ze vragen! Het is zo moeilijk om dat goed te doen. Gelukkig verkeer ik in de luxe positie om nee te kunnen zeggen, met mijn vaste baan. Ik hoef niet van muziek te leven.” Een direct verband tussen wiskunde en muziek ziet Varga niet. “Het enige verband voor mij is dat ik het allebei leuk vind, juist omdat het zo verschillend is. Als ik het druk heb, vind ik het heerlijk om wiskunde te doen, dan gaat de tijd veel sneller dan met piano studeren. Dat is en blijft intensiever.”

[[Category:Index A-Z]] [[Category:V]] [[Category:Varia]] [[Category:V-Bronvermelding]]