Brontekst bekijken

Een deftige functionaris met een staf in de hand gaat bij een academische plechtigheid vooraf aan het cortège van togadragende hoogleraren. De aanwezigheid van deze [[pedel]] maant de aanwezigen tot respect en staat garant voor de bij een academische plechtigheid behorende ''mores. ''Opstaan bij binnenkomst en vertrek van het cortège, bijvoorbeeld. De bekendste rituele handeling van de pedel is waarschijnlijk het stampen met de staf op de vloer en het uitroepen van de woorden ''hora est ''die een eind maken aan de verdediging van een proefschrift. Daarna trekt de promotiecommissie zich terug en kan het tweede deel van de plechtigheid beginnen. ''Hora est, ''letterlijk ‘het uur is daar’, of ‘het is tijd’ was overigens tot 1996 niet de term die aan de TU/e werd gebruikt. In Eindhoven werd in navolging van de TU Delft ‘de tijd is verstreken’ geroepen. De oorsprong voor deze ''eigen taal eerst ''traditie hangt samen, zo weet prof.dr.ir. F.W. Sluijter, met een politieke discussie uit 1905. De toenmalige polytechnische school Delft werd vanaf dat jaar tot het hoger onderwijs gerekend en TH Delft genoemd. Verantwoordelijk voor die beslissing was de bekende antirevolutionaire politicus Abraham Kuyper. Bij de academische status hoorde ook het recht om de doctorstitel te verlenen. Studenten met een HBS-diploma konden in die tijd niet terecht bij een reguliere universiteit zonder aanvullend staatsexamen voor de gymnasiumvakken die ze gemist hadden. Veel getalenteerde HBS’ers vonden daarom hun weg naar Delft, waar de ingenieursopleiding wél direct voor hen openstond. Toen de TH Delft het ''ius promovendi ''verwierf, besloot men om af te wijken van de gymnasiale traditie en het universitaire Latijn bij promoties in te ruilen voor het Nederlands. Toen de THE werd opgericht, werd de Nederlandstalige traditie van Delft overgenomen. Kregen afstudeerders en doctores aan andere universiteiten eeuwenlang hun in het Latijn gestelde ''bulla ''uitgereikt, aan de TU/e krijgt men een Nederlandse bul. Evenmin werd de Latijnse term ''cum laude ''gebruikt voor een uitzonderlijke dissertatie. Een uitstekende promovendus kreeg de onderscheiding ‘met lof’. Tenminste: tot 1970, want daarna werd de onderscheiding een tijd afgeschaft totdat het College van Decanen in het midden van de jaren negentig besloot om de bijzondere onderscheiding weer in te voeren, en deze keer met de benaming ''cum laude''. De trend hiervoor was al in 1976 gezet, toen aan de TU/e voor het eerst een eredoctoraat werd uitgereikt. Dat moest, vond men, gepaard gaan met enige Latijnse ''pomp and circumstance. ''De Senaat worstelde met het ontbreken van een in het Latijn gestelde bulla. Er werd daarom een vertaler ingeschakeld om het na de ''laudatio ''uit te reiken document in het Latijn te vertalen.
[[Bestand:Lemma Horaest Foto 1.jpg|thumb|left|400px|'''Titel:''' Een promovenda bereikt het einddoel : uitreiking van de doctorsbul. Links op de achtergrond de pedel '''Jaar:''' 2011 '''Foto:''' [[Odette Beekmans]] ]]

[[Category:Index A-Z]] [[Category:H]] [[Category:Academia]] [[Category:H-Bronvermelding]]